آزبست نام گروهی از ترکیبهای معدنی منیزیم و سیلیسیوم است که اغلب در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت میشود. این مواد به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز به کار میروند.نخستین بار در ۳۰۰ سال قبل از میلاد، تئوفراستوس که از شاگردان ارسطو بود در کتاب خود به نام “دربارهی سنگها” به ماده بدون نامی، شبیه چوب پوسیده که در اثر اختلاط با نفت میسوزد، بدون آنکه آسیبی ببیند، اشاره کرده است که بعدها این ماده آزبست نام گرفت. در ساختمان آزبست پنبهی کوهی یا پنبهی نسوز، عناصری مانند سیلیس، منیزیم و آهن وجود دارد. آزبست در طبیعت به رنگهای سفید، قهوهای و آبی به چشم میخورد.
اگر تمایل به آنالیز gc-fid دارید با ما تماس بگیرید.
کاربرد آزبست
هم اکنون در صنعت، از آزبست برای مصارف زیر استفاده میشود:
- عامل افزایش مقاومت سیمان در لولههای سیمانی و قطعات پوششی سقفی
- عامل افزایشدهندهی نقطهی اشتعال در منسوجات و محصولات کاغذی
- عامل افزایش مقاوت لنتهای ترمز و کلاچ در برابر سایش
مهمترین فرآوردههای آزبستی
- محصولات آزبستی سیمانی: شامل لولههای آزبست سیمانی، ناودانی و صفحات ایرانیت که در صنایع گوناگون به کار میروند.
- جامههای نسوز: لباس، جلیقه، نمدها و دیگر مواد نسوز.
- کاغذهای آزبستی: از این نوع کاغذها به عنوان پوشش لولهها و عایقهای الکتریکی استفاده میکنند.
- مواد مالشی و حرارتی: صفحهکلاچ، لنت ترمز، انواع واشر و …
- بهعنوان مادهی پرکننده: در آسفالت، رنگ شیمیایی، کاشی، پلاستیک.
در کشورهای در حال توسعه، به طور گستردهای از لولههای آزبست سیمان استفاده میشود، به طوری که سی درصد لولههای انتقال آب شهری در هندوستان را شامل میشود و ۱۹ درصد از شبکه آبرسانی کانادا نیز از جنس آزبست سیمان است.
ممنوعیت استفاده از آزبست
آزبست موجود در لنت ترمز اتومبیل، عامل اصلی در ابتلاء به نوعی سرطان خطرناک است و در واقع با هر بار ترمز کردن و انتشار آزبست در فضا به این نوع سرطان مهلک نزدیک میشویم. کارشناسان محیط زیست بر ضرورت خاموشکردن سیگار در کنار خاموش کردن خودروها برای جلوگیری از تردد غیرضروری و امکان ادامه زندگی فردی و زیستجمعی شهروندان در کلان شهرها تاکید و تصریح میکنند.
خارج ساختن آزبستها از ساختمانهایی که در آنها آزبست به کار رفته، ممکن است 100 میلیارد دلار هزینه داشته باشد؛ برخی مطالعات اخیر نشان میدهد هوای داخل چنین ساختمانهایی، دارای مقداری از رشتههای آزبستی است که به همان مقدار در هوای خارج از ساختمان وجود دارد. به علاوه در بیشتر موارد در اثر این خارجکردنهای نامناسب میزان رشتههای آزبستی که میتواند توسط هوا جابجا شود، مقدارش به مراتب بیشتر از مواقعی میشود که آزبستها به همان صورت در محل باقی بماند.
هر ترکیبی، پراش پرتو ایکس منحصر به فرد خودش را دارد و میتوان از این عامل برای تفاوت قائلشدن بین ترکیبات استفاده کرد. اشعهی پرتوی ایکس در کانیشناسی هم مورد استفاده قرار میگیرد. دستگاه XRD میزان درصد وجود ترکیبات آزبست و درصد وزنی این ترکیبات را تعیین میکند. این میزان با مقدار استاندارد مقایسه خواهد شد و میزان مجاز و ممنوعیت آن نیز مشخص میشود.